Zondag 13 augustus verlieten we Porto Colom om naar het zuiden van Mallorca te gaan. In het begin was er niet veel wind, dus hadden we de motor aan. Terwijl ik binnen op mijn laptop aan het werk was, hoorde ik ineens wat ongewone geluiden: Jon had een vis gevangen! Twee tegelijkertijd zelfs, en later drie tegelijkertijd. De kleinsten werden teruggegooid in de zee en de grootsten werden schoongemaakt en voordat we het wisten hadden we binnen 30 minuten 5 makrelen in de koelkast. Dat was genoeg voor een maal dus de hengel kon weer naar binnen gehaald worden. De wind was inmiddels toegenomen en omdat we voor de wind gingen hadden we het fokzeil met behulp van de paal voor de spinnaker zo ver mogelijk uitgezet.

Dat wordt ons avondeten

Oh oh, dat ziet er niet goed uit!

Rond 3 uur in de middag waren we in de buurt van Punta Salinas, het zuidelijkste punt van Mallorca. Ik stond aan het stuurwiel om ons richting het westen te sturen terwijl Jon de spinnaker paal aan het bijstellen was. Plotseling viel een blok en het blokken vertraging systeem naast me neer. Gelukkig vielen ze net naast de puppy die naast me zat. Binnen een seconde had ik door dat de achterstag op een of andere manier gebroken was, maar het duurde wel nog een paar seconden voor ik me het woord ‘achterstag’ kon herinneren. Onmiddellijk schreeuwde ik naar Jon: “Schat, de achterstag is weg!” We wisten niet precies wat er gebeurd was maar we beseften allebei dat dit niet goed was en dat we gelijk moesten handelen om meer schade te voorkomen. Op Jon’s aanwijzingen stuurde ik de boot tegen de wind in zodat hij het fokzeil kon strijken. Terwijl hij daarna het grootzeil naar binnen trok, zette ik de motor aan en samen streken we het grootzeil. Jon bracht de val (de lijn die normaal gesproken het grootzeil omhoog hijst) naar de achterkant van de boot en maakte het daar vast zodat dat tijdelijk als achterstag kon dienen.

Nu pas konden we onderzoeken wat er precies gebeurd was. Het bleek dat de bovenkant van het blok aan het eind van de achterstag compleet doorgeroest en daardoor afgebroken was. Hierdoor zwaaide de kabel, die nog steeds vastzat aan de top van de mast maar nu niet langer vastzat aan de andere kant, heen en weer rond de mast en waren het andere blok en het blok vertraging systeem (dat nog steeds vast zat aan de achterkant van de boot) naar beneden gevallen.

Het kapotte blok, met afgebroken metalen oog

Gelukkig hadden we het zonnescherm tussen de bimini en de sprayhood uitgerold waardoor het kapotte blok op dit scherm gevallen was. Als we dit scherm niet uitgerold hadden, dan had de kracht waarmee het blok gebroken en losgeschoten was best ernstige schade of letsel aangebracht kunnen hebben. In elke situatie is wel iets positiefs te vinden!

Wat is precies de achterstag??

De achterstag is nogal belangrijk op een boot. Het is de lijn (of, zoals in ons geval, kabel) die van de top van de mast naar de achterkant van de boot loopt. Samen met de voorstag, die van de top van de mast naar de voorkant van de boot loopt, en het want, aan de zijkanten van de mast, is dit de verstaging van een schip. De verstaging zorgt ervoor dat de mast overeind gehouden wordt – uitermate belangrijk.

Een tweede functie van de achterstag is om de mast tijdens het zeilen bij te stellen: je kunt de mast meer naar voren of meer naar achteren buigen al naargelang de kracht van de zeilen. Om dit mogelijk te maken bestaat de achterstag uit diverse onderdelen, zodat je niet teveel kracht hoeft te gebruiken om de stag langer of korter te maken. Onze achterstag bestaat uit 2 blokken (de tweede is niet duidelijk zichtbaar in onderstaande foto) en een vertraging systeem.

Afgelopen winter hadden we de hele verstaging vervangen omdat het meer dan 20 jaar oud was en de verzekeringsmaatschappij ons niet kon verzekeren voor het omvallen van de mast tenzij we nieuwe verstaging aanbrachten. We hadden alle kabels vervangen, maar de experts zeiden dat de blokken van de achterstag van uitstekende kwaliteit waren en “waarschijnlijk langer zouden meegaan dan de rest van de boot”, en dus hadden we deze niet vervangen. Wellicht dat je sinds die tijd de corrosie op het metalen uiteinde van het blok (blok 1 in bovenstaande foto) erger had kunnen zien worden, maar omdat het 3 meter hoog in de lucht hangt, is het niet een onderdeel van de boot dat vaak geïnspecteerd wordt.

Wat doen we nu?

De achterstag kabel die aan het gebroken blok vast had gezeten, zwaaide rond de mast. Dit was niet ideaal, en we moesten dit op een of andere manier vastbinden. Gemakkelijker gezegd dan gedaan want de d-sluiting aan het eind van de kabel bevond zich ongeveer 3 meter boven het dek. Uiteindelijk slaagde Jon erin om met de bootshaak een lijn met een slipsteek vast te krijgen aan de d-sluiting en hiermee de achterstag aan de giek vast te binden.

Omdat er niet veel wind stond, was er geen grote kans dat de mast om zou vallen, zeker niet nadat we de tijdelijke achterstag in plaats gebracht hadden, maar het was wel zaak zo snel mogelijk naar een veilige plaats te gaan zonder teveel kracht op de mast uit te oefenen.

Er waren twee opties: doorgaan naar het zuiden van Mallorca, zonder precies te weten hoe de ligplaats eruit zou zien en wat voor voorzieningen aanwezig zouden zijn, of terugkeren naar Porto Colom. De laatste optie had onze voorkeur omdat we uit eigen ervaring wisten dat het een goed beschutte anker locatie was met genoeg ruimte. Bovendien kon je in het dorp gemakkelijk een auto huren zodat we in een uur naar een grote scheepswinkel in Palma konden rijden. Het duurde drie uur om terug te varen naar Porto Colom en we waren goed op onze hoede want we moesten tegen de wind en golven in. Je kunt je wel voorstellen dat we erg opgelucht waren toen we uiteindelijk weer voor anker lagen in Porto Colom.

Gewoon even een nieuw blok kopen

De maandag na deze hectische zondag  besloten we het rustig aan te doen, en aldus vertrok Jon op dinsdag naar Palma terwijl ik op de boot wat werk deed. Toen hij bij de scheepswinkel aankwam, was deze echter gesloten: het bleek een feestdag te zijn! Aangezien we al jaren in Spanje woonden, hadden we het kunnen weten dat we dit hadden moeten checken want Spanje heeft op de raarste data vakanties: ze hebben niet alleen landelijke feestdagen, maar daarnaast ook nog eens regionale en lokale vakanties. Maar de meeste dagen konden wij ons al niet eens herinneren wat voor dag van de week het was, laat staan dat we eraan dachten dat het wel eens Maria Hemelvaart kon zijn!
Uiteindelijk was het niet zo’n groot probleem (behalve dat we voor niks een auto hadden gehuurd), en op woensdag probeerde Jon het gewoon opnieuw. Deze keer had hij meer geluk en hij slaagde er in 2 nieuwe blokken en een nieuw vertraging systeem aan te schaffen.

2 nieuwe blokken, nieuw vertraging systeem en diverse d-sluitingen

Op donderdag probeerden we alles aan elkaar vast te maken maar er bleek een nieuw probleem: de kabel die door het blok geleid diende te worden had twee grote ‘ogen’ aan beide uiteinden, waardoor het niet door het blok paste. We hoopten dat er een manier was om het blok open te maken – dit was het geval bij het oude blok – maar helaas, dit was niet zo. En dus gingen we vrijdag weer naar Palma om te proberen om het blok om te ruilen voor een die wel geopend kon worden. Nou, dat blok bestond wel, maar moest maar liefst meer dan € 1000 kosten! Niet echt een optie… Gelukkig was de winkelbediende erg behulpzaam en ze stelde voor om het oude blok te gebruiken (omdat deze wel geopend kon worden) maar het gebroken metalen gedeelte aan de bovenkant te vervangen met hetzelfde onderdeel van het nieuwe blok. Wat een geweldig idee, en uiteindelijk kostte het minder dan € 100 om het probleem om te lossen.

Een week later dan ons oorspronkelijke plan vertrokken we weer richting het zuiden van Mallorca. Deze keer met een degelijke achterstag, die we, desondanks, de hele reis nauwkeurig in de gaten hielden. Achteraf gezien had het moment waarop de achterstag brak op veel slechtere momenten plaats kunnen vinden: in ons geval was het kalm weer, we waren niet ver van de kust en konden redelijk eenvoudig nieuwe onderdelen aanschaffen. Maar op het moment zelf hielden we wel even ons hart vast en we hopen dat er voorlopig even niks breekt.

Het tweede nieuwe blok en vertraging systeem geïnstalleerd